TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 1945: Khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa– Giá trị vượt thời gian
Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt dân tộc Việt Nam long trọng đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Bên cạnh ý nghĩa lịch sử trọng đại, Bản Tuyên ngôn Độc lập còn là hành vi pháp lý để khai sinh quốc gia, khẳng định những giá trị pháp lý phổ quát về chủ quyền, tự do và quyền con người – nền tảng để Việt Nam hội nhập vào trật tự pháp lý quốc tế hiện đại.
Khẳng định chủ quyền – hành vi pháp lý khai sinh quốc gia
Tuyên ngôn Độc lập đã xác lập sự tồn tại hợp pháp của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa như một chủ thể có chủ quyền đầy đủ theo luật quốc tế, đồng thời chấm dứt mọi ràng buộc pháp lý đối với các thế lực thực dân, phong kiến. Đây không chỉ là một tuyên bố chính trị, mà còn là một tuyên bố pháp lý chính thức trước nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế.
Câu kết lịch sử: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập” mang giá trị như một act of state – hành vi pháp lý tối cao của một quốc gia, khẳng định dứt khoát sự hình thành của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong trật tự pháp lý quốc tế.
Tiền đề lập hiến - từ Tuyên ngôn đến Hiến pháp
Sau khi chủ quyền quốc gia được khẳng định, yêu cầu tất yếu được đặt ra là phải có một Hiến pháp – văn bản pháp lý tối cao để xác định chính thể, tổ chức quyền lực nhà nước và bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân.
Tuyên ngôn Độc lập trở thành tiền đề chính trị – pháp lý trực tiếp cho Hiến pháp 1946, bản Hiến pháp đầu tiên của Việt Nam. Sự ra đời của Hiến pháp 1946 không chỉ là bước tiếp nối logic từ Tuyên ngôn, mà còn mở đầu tiến trình xây dựng một hệ thống pháp luật thống nhất và tiến bộ, đặt nền móng cho sự hình thành Nhà nước pháp quyền Việt Nam hiện đại.
Ý nghĩa pháp quyền – từ quyền con người đến quyền dân tộc
Không chỉ là lời tuyên bố độc lập, Tuyên ngôn Độc lập còn đặt nền móng cho tư tưởng “dân là chủ, dân làm chủ” – một nguyên tắc cốt lõi của Nhà nước pháp quyền.
Bằng việc viện dẫn Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp (1789), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khéo léo gắn quyền dân tộc tự quyết của Việt Nam với những giá trị nhân quyền phổ quát của nhân loại.
Từ cơ sở đó, các quyền cơ bản của con người đã được hiến định trong Hiến pháp 1946 và tiếp tục phát triển qua các bản Hiến pháp sau này, khẳng định sự lựa chọn nhất quán của Việt Nam: xây dựng một Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Giá trị pháp lý quốc tế - tầm nhìn tiên phong
Tuyên ngôn Độc lập đã khẳng định nguyên tắc quyền dân tộc tự quyết – một nguyên tắc trung tâm của luật pháp quốc tế hiện đại, và chỉ ít tháng sau đã được chính thức ghi nhận trong Hiến chương Liên Hợp Quốc (1945). Đây là minh chứng cho tầm nhìn tiên phong của văn kiện lịch sử này.
Đồng thời, Tuyên ngôn là một tuyên bố pháp lý đối ngoại có sức nặng, gửi đến cộng đồng quốc tế thông điệp rõ ràng về sự hiện diện hợp pháp của Việt Nam như một quốc gia độc lập, có đầy đủ tư cách pháp nhân quốc tế. Vì thế, Bản Tuyên ngôn không chỉ là một tuyên bố chính trị – nội bộ, mà còn là tuyên bố quốc tế, tạo cơ sở pháp lý và chính trị để Việt Nam giành được sự công nhận rộng rãi trên trường quốc tế.
Giá trị đương đại – cơ sở pháp lý bảo vệ lợi ích quốc gia
80 năm đã qua, những nguyên tắc bất biến của Tuyên ngôn – độc lập, chủ quyền, quyền con người và quyền dân tộc tự quyết – vẫn là cơ sở pháp lý vững chắc để Việt Nam: (i) Khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trong bối cảnh các tranh chấp quốc tế ngày càng phức tạp; (ii) Xây dựng môi trường pháp lý minh bạch, an toàn cho hội nhập và phát triển kinh tế bền vững; (iii) Khẳng định giá trị phổ quát của tự do, bình đẳng và công lý, gắn kết Việt Nam với trật tự pháp lý quốc tế hiện đại.
Tuyên ngôn Độc lập 1945 không chỉ là dấu ấn lịch sử bất diệt, mà còn là văn bản pháp lý khai sinh Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đặt nền móng cho sự hình thành nền pháp quyền Việt Nam hiện đại, đồng thời vang vọng trên trường quốc tế như một tuyên bố tiên phong về quyền dân tộc tự quyết.
- SENLAW-
Trong quá khứ, việc "hình sự hóa" các quan hệ kinh tế, dân sự là một vấn đề nhức nhối, thu hút sự quan tâm của dư luận và cộng đồng doanh nghiệp. Trên thực tế đã từng ghi nhận không ít trường hợp các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng, quan hệ vay vốn, mua bán - vốn mang bản chất dân sự hoặc thương mại - lại được xử lý bằng các biện pháp hình sự. Cách tiếp cận này đã vô tình tạo ra những rào cản lớn,...
Trong bức tranh đa dạng của tố tụng trọng tài quốc tế – nơi các tranh chấp thương mại vượt qua ranh giới quốc gia, ngôn ngữ và hệ thống pháp luật – thủ tục tố tụng không chỉ đơn thuần là một tiến trình kỹ thuật, mà còn phản ánh tư duy chiến lược và nền tảng pháp lý của các bên tranh tụng.
Mặc dù khái niệm “bồi thường thiệt hại ước định” đã được ghi nhận rộng rãi trong hệ thống pháp luật của nhiều quốc gia và dần trở nên quen thuộc với những người trực tiếp tham gia soạn thảo và áp dụng hợp đồng trong thực tiễn tại Việt Nam, song khuôn khổ pháp lý hiện hành vẫn chưa thiết lập một cơ chế pháp lý độc lập và rõ ràng đối với loại điều khoản này.
Trong bức tranh toàn cảnh của hoạt động kinh doanh thương mại, hợp đồng không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là nền tảng cốt lõi định hình mối quan hệ giữa các bên trong quá trình hợp tác. Đây là công cụ ghi nhận rõ ràng các cam kết, quyền và nghĩa vụ – từ đó tạo ra cơ chế vận hành ổn định, minh bạch và bảo đảm lợi ích giữa các bên.